Η ιστορική εξέλιξη της αστικής συγκοινωνίας Θεσσαλονίκης, ακολούθησε την παράλληλη ιστορία της Θεσσαλονίκης και των μεγάλων γεγονότων της που σημάδεψαν τον αιώνα που πέρασε.

Πιο σύγχρονος, πιο δυναμικός, με νέες ιδέες, κάθε μέρα προσπαθεί ο Ο.Α.Σ.Θ. για το καλύτερο που μπορεί να δώσει στον επιβάτη.

Ωστόσο δεν μπορεί να απεμπολήσει τις μνήμες που καταγράφηκαν με την πρώτη μορφή των συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης, γιατί κύλησε νερό στο ποτάμι της ιστορίας από τις ιππήλατες άμαξες, στα σημερινά υπερσύγχρονα λεωφορεία με τις ανέσεις ως την αντιρρυπαντική τεχνολογία που είναι φιλική στο περιβάλλον.

Έτσι λοιπόν το 1879 αναλαμβάνει Βελγική Εταιρεία την μεταφορά επιβατών με άμαξες των 4 – 5 θέσεων.

Από το 1905 οι άμαξες των 15 – 20 θέσεων κυκλοφορούν πάνω σε σιδηροτροχιές.

Το 1908 η Βελγική Εταιρεία που ανέλαβε την ηλεκτροδότηση και την οργάνωση των συγκοινωνιών στην πόλη, οργανώνει και κυκλοφορεί τους τροχιοδρόμους με την επωνυμία «Εταιρεία Τροχιοδρόμων και Ηλεκτρισμού». Οι πρώτες γραμμές των τροχιοδρόμων στην πόλη είναι η γραμμή Αποθήκης (Εξοχών) – Λιμένος και η γραμμή Χιρς (σήμερα Ιπποκράτειο Νοσοκομείο) – Μπεχτσιναρ (26ης Οκτωβρίου).

Με την εγκατάσταση των προσφύγων στην πόλη, την δημιουργία των προσφυγικών συνοικισμών και την σημαντική αύξηση του πληθυσμού εμφανίζονται γύρω στο 1927 για πρώτη φορά οι γραμμές Ερμού - Άνω και Κάτω Τούμπα.

Μεταξύ 1930-35 κυκλοφορούν νέα αυτοκίνητα με 20 έως 25 θέσεις που κινούνται παράλληλα με τους τροχιοδρόμους και με ανταγωνιστικές μ αυτούς σχέσεις.

Το 1936 δημιουργούνται με νόμο οι Κοινές Διευθύνσεις που περιέλαβαν τις λεωφορειακές γραμμές.

Το 1940 η πόλη διαθέτει, ήδη, 150 αστικά λεωφορεία των 40 θέσεων που ανήκουν σε ιδιώτες αυτοκινητιστές. Στο ίδιο διάστημα γίνεται η εξαγορά της Βελγικής Εταιρείας από το Δημόσιο και δημιουργείται η Κρατική Εκμετάλλευση Τροχιοδρόμων και Ηλεκτροφωτισμού Θεσσαλονίκης (Κ.Ε.Τ.Η.Θ.).

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκόσμιου Πολέμου και της Κατοχής στην Ελλάδα, επιστρατεύονται και καταστρέφονται όλα τα λεωφορεία. Οι συγκοινωνίες εξυπηρετούνται μόνο από τις γραμμές του Τραμ.

Το 1947 δημιουργούνται τα ΚΤΕΛ και αναλαμβάνουν την εξυπηρέτηση της Θεσσαλονίκης χωρίζοντάς την σε τρεις τομείς. Κυκλοφορούν 243 παλιά και επισκευασμένα λεωφορεία από τα οποία το 1949 αντικαθίστανται με καινούργια τα 170. Το 1952 τα τρία ταμεία ιδιοκτητών λεωφορείων που υπάρχουν συγχωνεύονται σε ένα, το Κ.Τ.Ε.Α.Λ.Θ., με συνολική δύναμη 243 λεωφορείων. Τους Τροχιοδρόμους αναλαμβάνει η "Κρατική Εκμετάλλευση Τροχιοδρόμων Θεσσαλονίκης" (ΚΕΤΘ) ενώ ο τομέας φωτισμού περιέρχεται στη ΔΕΗ.

Το 1957 ιδρύεται ο Ο.Α.Σ.Θ. με το Νομοθετικό Διάταγμα 3721, που αναλαμβάνει αποκλειστικά την εξυπηρέτηση των αστικών συγκοινωνιών της πόλης, με υπογραφή σχετικής σύμβασης με το κράτος. Παράλληλα καταργούνται οι Τροχιοδρόμοι και αποσύρονται από την κυκλοφορία τα Τραμ. Αυτήν την περίοδο ο Ο.Α.Σ.Θ. διαθέτει 283 λεωφορεία των 60 και 80 θέσεων.

Από το 1963 και μέχρι το 1977 κυκλοφορούν 283 νέα λεωφορεία των 100 θέσεων.

Το 1978 αποκτά ο Ο.Α.Σ.Θ. τα πρώτα αρθρωτά λεωφορεία στην Ελλάδα, των 150 θέσεων.

Το 1979 επεκτείνεται, με το Ν. 866/79 η αστική συγκοινωνία και στην προαστιακή περιοχή της Θεσσαλονίκης, με συγχώνευση μέρους από τα ΚΤΕΛ του Νομού Θεσσαλονίκης και ταυτόχρονα επέκταση της διάρκειας της σύμβασης με το κράτος μέχρι το 2000. Την ίδια εποχή σταματά να λειτουργεί και μία άλλη μορφή ημιαστικής ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας που γίνονταν με μικρά πλοία που εξυπηρέτησαν παραθεριστικές κύρια ανάγκες τους θερινούς μήνες, με παράκτιες γραμμές για την Αρετσού - Περαία - Αγία Τριάδα.

Στις 30 Απριλίου 2001 με τον Νόμο 2898/2001 υπεγράφη η τρίτη Οικονομική Συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και του Ο.Α.Σ.Θ. που ισχύει μέχρι το 2009.

Στις 4 Αυγούστου 2003 υπεγράφη συμπληρωματική οικονομική συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ο.Α.Σ.Θ., που επίσης ισχύει έως το 2009 και επεκτάθηκε η περιοχή του Ο.Α.Σ.Θ. σε 15 νέους Δήμους (Καλλιθέας, Αγίου Αθανασίου, Χαλάστρας, Αξιού, Χαλκηδόνας, Κουφαλίων, Μυγδονίας, Ασσήρου, Λαχανά, Λαγκαδά, Κορώνειας, Θέρμης, Βασιλικών, Μίκρας, Επανομής), ιδρύθηκαν 12 νέες λεωφορειακές γραμμές και προστέθηκαν 48 επιπλέον λεωφορεία στον Ο.Α.Σ.Θ.

Στις 11 Ιανουαρίου 2008 υπεγράφη η τέταρτη οικονομική συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ο.Α.Σ.Θ., δια της οποίας αυξήθηκαν κατά 64 τα λεωφορεία του Ο.Α.Σ.Θ. ανερχόμενα συνολικά σε 600 και η παραχώρηση εκτέλεσης των αστικών συγκοινωνιών παρατάθηκε έως και δύο (2) χρόνια απ’ την ολοκλήρωση των έργων του ΜΕΤΡΟ και των επεκτάσεων αυτού.

Στις 8 Απριλίου 2010 υπεγράφη η συμπληρωματική οικονομική συμφωνία μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Ο.Α.Σ.Θ., που κυρώθηκε με το Ν.3897/2010, δια της οποίας αυξήθηκαν τα λεωφορεία του Ο.Α.Σ.Θ. κατά 18 και ταυτόχρονα εξασφαλίσθηκε η εξυπηρέτηση, εννέα (9) Δήμων του Επαρχείου Λαγκαδά, δια της συνδιασμένης χρήσης λεωφορείων του Ο.Α.Σ.Θ. και του Κ.Τ.Ε.Λ. Θεσσαλονίκης, με σημαντική μείωση στο κόστος μετακίνησης (αστικό Εισιτήριο ή το 50% του Κ.Τ.Ε.Λ.).